Dereotu birçok insanın severek tükettiği, bunun yanında bazı kişilerin kokusundan dahi rahatsız olduğu bir bitkidir. İçeriğinde; A ve C vitaminleri ile kalsiyum, demir, potasyum, protein, amin, bergapten, umbelliprenin, eterik yağ ve kloren asidi bulunmaktadır. Birçok salata ve zeytinyağlı yemeğin yanına eşlik eden dereotu, maydanoz bitkisinden sonra en çok kullanılan yeşilliktir.
Maydanozgillerden olan dereotu, yıllık bir bitkidir. Yıl boyunca yetişme özelliğine sahiptir. Yaprakları daha çok çam iğnesine benzeyen bitki, küçük çiçeklere sahiptir. İştah açıcı özelliği nedeniyle her şeyin yanında rahatlıkla tüketilen dereotu, hemen her kültürde yerini almıştır. Üstelik faydaları nedeniyle çokça yenmektedir. Oldukça narin bir yapıya sahip olduğundan susuzluğa gelemez, toplandıktan sonra da eğer sıcak ortamda bırakılırsa çok çabuk kurur ve solar.
[renkbox baslik="Kuşkonmaz Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/kuskonmaz-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/10/kuskonmaz-nedir-nasil-kullanilir-faydaları-ve-yan-etkileri-nelerdir.jpg" renk="yesil" yenisekme="evet"][/renkbox]
Bir tutam dereotu gün içinde almanız gereken C vitamininin %40’ını karşılamaktadır. Türkiye’de yabani olarak kendiliğinden yetiştiği gibi bahçelerde özel olarak da yetiştirilebilmektedir. Halkın yeşillik adı verdiği gruba dahil olan dereotu, oldukça keskin bir kokuya sahiptir. Naneden sonra en keskin ve güzel kokuya sahip ilk bitkidir. Dereotu daha çok Karadeniz ve İç Anadolu bölgesi mutfaklarında tüketilmektedir.
Dereotu Nedir?
Anavatanı Avrupa’nın güneyi ve Asya olan dereotu, Maydanozgiller (Apiaceae) familyasına dahildir. Türkiye’de hemen her bölgede tüketilmekle birlikte tazeliği ve kullanım alanıyla ilk sırayı Karadeniz bölgesi alır. İnce, hafif ve küçük bir bitki olan dereotu, sindirim için en çok tüketilen bitkilerden biridir. Itırlı bitkiler arasında yer alan dereotu sonbahar aylarında toplanır, boyu yakaşık 120 cm'ye kadar ulaşmaktadır.
İştah açıcı ve sağlıklı olduğu için sadece yıkayıp doğramaya gerek kalmadan tüketilmektedir. Yaydığı keskin kokusu ile çevresinde bulunan zararlı böcekleri uzaklaştıran dereotu tüketilmese bile bahçeleri böceklerden uzak tuttuğu için tercih edilebilir. Sürekli gün ışığında yetişmesi gereken bitki, ilkbahar bitkisidir.
Ekildikten sonra yaklaşık 20 gün içinde çimlenen dereotu hızlıca büyüme özelliğine sahiptir. Buzdolabında uzun süre dayanamayan bu bitkiyi yalnızca yaprak şeklinde almanızda yarar var. Üstelik kolay çürüdüğü için az az temin etmeniz daha uygundur. Sağladığı keskin lezzet sebebiyle tek başına tüketemeyenler salatalara veya yemeklerine istedikleri gibi ekleyerek yiyebilirler.
Faydaları saymakla bitmeyen dereotu yüksek miktarda bakır, magnezyum, fosfor, potasyum, kalsiyum, demir ve çinko içermektedir. Sağlıklı bir şekilde kilo vermek isteyenlerin ilk tercih ettiği besinlerden olan dereotu; mide sorunlarına iyi gelir, ağız kokusunu giderir, sindirim sistemi problemlerine ve gaz sancılarına da iyi geldiği görülmektedir.
Dereotu Nasıl Kullanılır?
Yaprakları kadar tohumlarından da faydalanılan dereotu, çay olarak da tüketilir, besin olarak da yenilebilir. Ayrıca kurutulmuş yaprak ve tohumlarından baharat yapılır. Çay olarak tüketilmesi için, kurutulmuş dereotu kullanmakta fayda vardır. Taze dereotu çay yapımında acımsı bir tat verebilir. Kurutulmuş dereotu doğru kapta güzelce muhafaza edildiğinde 6 ay kadar dayanabilir.
Taze olansa yalnızca 2 hafta dayanıklılık gösterir. Akşam yemeklerinin yanında cacık yapmak istediğinizde dereotunu kullanabilirsiniz. Öğün aralarında tercih ettiğinizde sandviç içinde de tüketebilirsiniz. Dereotunu, bayatlamış ekmeklerinize katarak fırında dereotlu ekmek yapabilirsiniz. Bunun yanında menemende ve salatalarda severek kullanabileceğiniz bir lezzettir.
Dereotunun Faydaları Nelerdir?
İçeriğinde oldukça yüksek miktarda C ve A vitamini bulunan dereotu, yetişkin bireylerin sıklıkla tüketmesi gereken bir bitkidir. Bu vitaminlerden başka dereotunda; fosfor, magnezyum, B6 vitamini, çinko, potasyum ve kalsiyum gibi mineraller bulunmaktadır. Sağlık için oldukça önemli olan dereotunun faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Özellikle mide rahatsızlıkları için tavsiye edilen dereotu, mide spazmları için birebirdir. Midenin ürettiği fazla asiti tüketen bitki; ülser, reflü ya da gastrit gibi rahatsızlıkların oluşumunu engeller. Bunun yanında gaz giderici ve sindirim destekleyici özelliği de dereotunun faydaları arasındadır.
- Dereotu, düzenli yendiğinde kolesterol ve kalp sıkıntılarını çözebilmektedir. Nefes açma ve ferahlatma özelliğine de sahiptir.
- Sigara kullanan kişilerin zararı en aza indirebilmek için dereotu kullanmaları gerekir. Vücudun fazla toksinleri atabilmesi için kullanılması gereken besinlerden biri de dereotudur.
- Öksürüğü keser, alerjenlere bağlı olarak ortaya çıkan solunum yolu rahatsızlıklarına iyi gelir.
- Kilo vermeyi kolaylaştırır.
- İdrar söktürücüdür.
- Kansere karşı koruyucudur.
- Anne sütünün artmasını sağlar.
- Hıçkırığı kestiği tespit edilmiştir.
- Kadınların çoğunda görülen adet düzensizliklerini giderir.
- Kalsiyum içerdiği için diş ve kemik sağlığında faydalıdır. Kemiklerde oluşan mineral kaybını önler, özellikle çocukluk döneminde tüketilirse iskelet sisteminin kuvvetli olmasını sağlar ve ileride kemik erimesi sorunu yaşanmasını engeller.
- Göz sağlığına iyi geldiğinden, göz hastalıklarından korur.
- Dereotunun uykusuzluğa iyi geldiği de yapılan araştırmalar sonucunda ortaya konmuştur. İçerisindeki uçucu yağlar sedatif etki yarattığı gibi aynı zamanda sakinleşmeyi sağlar. Sindirim sisteminin daha rahat çalışmasını da sağladığından, uyku problemi çekenler akşamları birkaç tutam dereotu yiyebilirler.
- Doğal bir insülin görevi gören bitki, diyabet hastalığına iyi gelir.
- Kabızlığı önlediği gibi ishali kestiği de görülmüştür. Burada dikkat edilmesi gereken nokta gerektiği durumlarda, ideal ölçüde tüketilmesidir.
- Romatoid artrit gibi romatizma hastalıklarına iyi gelir. Hem taze olarak hem de suyunu kaynatarak içebilirsiniz.
- Stresi azaltır, zihnin daha dingin olmasını sağlar, bu sebeple depresyona iyi geldiği tespit edilmiştir.
- Kolesterolü düşürür.
- Malezya'da yapılan bir araştırma dereotunun epilepsi hastalığı tedavisinde işe yaradığını ortaya koymuştur.
Dereotunun Yan Etkileri Nelerdir?
Doğru ve yeterli miktarda tüketilen dereotu, sağlığı tehdit eden herhangi bir madde içermez. Bunun yanında aşırıya kaçılması durumunda her besinin olduğu gibi dereotunun da yan etkileri bulunmaktadır. Cilt yüzeyine direkt uygulandığında tahriş eden bitki, cildin güneş ışınlarına karşı zayıflamasına neden olur.
Bu noktada cildinizin korunabilmesi açısından dengeli kullanmanızda yarar bulunmaktadır. Aksi halde kanser riski söz konusu olabilir. Gebelik ve emzirme sürecinde dereotu önerilen besinler arasında sayılmamaktadır. İlla ki kullanımı söz konusu olacaksa muhakkak doktora danışılmalıdır. Dereotu yalnız başına tehlike oluşturmasa da farklı bitkilerde etkileşime girebilir.
[renkbox baslik="Safran Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?" link="https://bilgihanem.com/safran-nedir-nasil-kullanilir/" resim="https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/02/safran-hakkinda-bilgiler.jpg" renk="mor" yenisekme="hayir"][/renkbox]
Bu yüzden bu tarz bitkileri birlikte kullanırken tedbirli olmakta yarar vardır. Kan şekerini düşürme ve kanı sulandırma gibi özellikleri bulunduğu için özellikle ameliyata girecek olan kişiler, işlemden birkaç gün öncesine kadar dereotu tüketmemelidir.
Yukarıdaki yazımızda dereotunun genel olarak nasıl bir bitki olduğundan, kullanım şeklinden, faydalarından ve olası zararlarından detaylı bir şekilde bahsetmeye çalıştık. Doğanın bize sunduğu nimetlerden biri olan dereotunu, sofralarımızın vazgeçilmezi haline getirdiğimizde, uzun vadede çok önemli faydalarını görebiliriz. Öte yandan aşırı kullanımdan kaçınmalı ve ideal ölçüde tüketmeye özen gösterilmelidir.
